 |
"Rozmawiamy o wnętrzach"
Energooszczędny - EKO DOM
Jacek Niezgoda
ARTDESIGN architektura wnętrz
|
|
Zaprojektowane
w przemyślany sposób oświetlenie w niewątpliwy sposób kreuje nastrój
wnętrza, wpływa na komfort jego użytkowników i ułatwia codzienne
czynności. Poza walorami estetycznymi niezwykle ważne są również koszty
oświetlenia, które możemy obniżyć zarówno na etapie projektowania domu,
jak i w trakcie jego użytkowania.
Obniżenie kosztów oświetlenia domu można uzyskać nie
tylko poprzez wymianę tradycyjnych żarówek na nowoczesne źródła światła,
planując energooszczędne oświetlenie domu lub mieszkania należy zwrócić
uwagę na kilka aspektów:
rozplanowanie stref oświetlenia w zależności od przeznaczenia
pomieszczenia i specyfiki wykonywanych w nim czynności
-ergonomiczne i logiczne rozmieszczenie wyłączników światła
-odpowiedni dobór źródła światła do przeznaczenia i miejsca w
przestrzeni
-użycie wielu punktów świetlnych bez używania jednej lampy centralnej.
-zastosowanie systemów automatycznego włączania i wyłączania oświetlenia
-montaż urządzeń do regulacji natężenia oświetlenia
-montaż właściwych opraw oświetleniowych
-optymalne wykorzystanie światła dziennego
-odpowiednie nawyki sprzyjające oszczędności energii.
Energooszczędne źródła światła.
Tradycyjne żarówki wykorzystują tylko 5% mocy na
oświetlenie, pozostałe 95% oddawane jest w postaci ciepła. Dlatego
najprostszym i dostępnym dla każdego sposobem na oszczędność energii jest
zamiana tradycyjnych żarówek na energooszczędne źródła światła, wśród
których największą popularnością cieszą się świetlówki, żarówki halogenowe
oraz diody LED.
Świetlówki.
W domach i mieszkaniach wykorzystuje się często
świetlówki nie zintegrowane (najczęściej mają kształt prostej rury -
wymagają oprawy z układem stabilizującym zapłonowym) oraz
najpopularniejsze świetlówki zintegrowane, czyli kompaktowe. Świetlówki
kompaktowe to najprostszy zamiennik klasycznych żarówek - mogą być
montowane w typowych oprawach, przeznaczonych dla klasycznych żarówek,
mają małe wymiary, szeroki wybór gwintów i kształtów (podobnych do
klasycznych żarówek, ale również spirali, walców czy kół), szeroki wybór
barw światła (w tym również ciepłą barwę zbliżoną do tej uzyskiwanej z
tradycyjnych żarówek; barwy światła emitowane przez świetlówki określane
są symbolami, oznaczającymi barwy: chłodno-białą, ciepło- białą i
przypominającą światło dzienne).
Świetlówki kompaktowe zużywają aż do 80% mniej energii
w porównaniu do tradycyjnych żarówek, a działają nawet do 15 razy dłużej
(żywotność tradycyjnej żarówki to ok. 1 000 godzin, żywotność świetlówki
kompaktowej wynosi nawet do 15 000 godzin). Pamiętać jednak należy, że źle
znoszą częste włączanie i wyłączanie - obniża to ich trwałość i
skuteczność wykorzystania energii świetlnej - dlatego warto je montować w
pomieszczeniach, w których przebywamy przez dłuższy czas, a tam gdzie
światło włączane jest często i na krótko (np. toaleta, garderoba,
pomieszczenia gospodarcze, piwnica, spiżarnia) zdecydować się na wybór
innych źródeł światła.
Żarówki halogenowe.
W sytuacjach, kiedy nie sprawdzają się klasyczne
świetlówki kompaktowe (np. gdy chcemy uzyskać spektakularne efekty
wibrującego światła lub w obwodach ze ściemniaczem lub czujnikami ruchu)
doskonałą alternatywą dla tradycyjnych żarówek są żarówki halogenowe. Mogą
mieć kształt tradycyjnych żarówek, mogą być stosowane w identycznych
oprawach (niskonapięciowe wymagają transformatora), a przy tym działają
trzykrotnie dłużej i zużywają około 30% mniej energii. Dzięki temu, że
dają światło podobne do światła dziennego i wiernie oddają kolory
oświetlanych przedmiotów, idealne są do łazienki, garderoby, miejscowego
oświetlenia toaletki czy biurka, przy którym uczą się dzieci.
Systemy oświetleniowe wykorzystujące diody elektroluminescencyjne -
LED.
Najbardziej innowacyjnym źródłem światła, opartym na
technologii wykorzystującej fizykę ciała stałego, są diody LED. Pierwotnie
używane były głównie do oświetlenia dekoracyjnego, wraz z rozwojem
technologii nastąpił ich gwałtowny rozwój i powoli wypierają inne
energooszczędne źródła światła. Świetnie się sprawdzają jako ogólne
oświetlenie miejsc, w których światło potrzebne jest stosunkowo długo,
nawet 24 godziny na dobę. Poza bardzo długim okresem świecenia i wyjątkową
trwałością cechują się wysokim stopniem energooszczędności (w porównaniu
do zwykłych żarówek oszczędzają do 80 % energii), długim okresem
użytkowania (do 45 000 godzin), wysoką odpornością i niezawodnością.
Mogą być stosowane również w tradycyjnych oprawach,
ponieważ najnowsze lampy LED produkowane są w wymiarach popularnych
gwintów tradycyjnych żarówek. Kolejną zaletą oświetlenia LED są ich
fantastyczne możliwości kreowania nastroju i plastycznego wizerunku
przestrzeni, dzięki ich niezrównanym możliwościom wyboru barw światła.
Lampy LED sprawdzą się więc jako kolorowe węże świetlne lub kolorowe
akcenty puentujące wybrane detale, ale również jako dyskretne,
przytłumione oświetlenie pokoju dziecka, włączone przez całą noc.
Strefy oświetlenia.
W każdej sytuacji oświetlenie we wnętrzu w decydujący
sposób buduje jego klimat i określa walory użytkowe. Atmosfera zbudowana
światłem wywiera znaczący wpływ na nasze samopoczucie, daje zadowolenie z
przebywania we wnętrzu. Eksperymenty oświetleniowe polegające na łączeniu
i wykorzystaniu różnych źródeł, zarówno w celach praktycznych, jak i
dekoracyjnych, stanowią doskonałą inspirację i zachętę do zmian w
najbliższym otoczeniu. Oszczędność energii, wygodne użytkowanie i
przyjazny nastrój we wnętrzu można tworzyć umiejętnie planując oświetlenie
ogólne, miejscowe i dekoracyjne.
Oświetlenie ogólne.
Ma drugorzędne znaczenie z punktu widzenia
kreowania złożonej przestrzeni, budowania kompozycji wnętrza,
niejednolitych płaszczyzn, podkreślania form i dekoracyjnych detali, jest
jednak niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania. Ma za zadanie oświetlać
całe pomieszczenie w sposób jednolity oraz gwarantujący odpowiednie
natężenie światła i dobrą widoczność w każdym zakamarku. Najczęściej
umieszczane jest w centralnej części sufitu, choć nie jest to konieczne -
najbardziej energooszczędne jest równomierne oświetlenie pomieszczenia
przy użyciu wielu punktów bez używania jednej zdecydowanie zbyt mocnej,
oślepiającej lampy centralnej. Lampy mogą dawać światło rozproszone lub
odbite od ścian i sufitu. Oświetlenie ogólne sprawia, ze światło
równomiernie rozkłada się we wnętrzu, likwiduje ostre cienie i kontrasty
wywołane użyciem oświetlenia miejscowego. Jest to podstawowy rodzaj
oświetlenia, najczęściej używany przez domowników, dlatego w pierwszej
kolejności do niego powinniśmy zastosować energooszczędne źródła światła.
Jest doskonałym tłem dla oświetlenia dekoracyjnego i miejscowego.
Oświetlenie miejscowe (kierunkowe).
Podporządkowane jest zapewnieniu właściwego natężenia
światła przy wykonywaniu podstawowych czynności: nauki, czytania, prac
kuchennych, czy codziennej higieny. Ma za zadanie, przy wykorzystaniu
dodatkowych źródeł światła, doświetlić sfery wykonywania czynności:
biurko, blat kuchenny, toaletkę czy lustro w łazience. Musi być jasne,
zapewniać bardzo dobrą widoczność, równocześnie nie może jednak oślepiać -
dlatego źródła światła powinny być umiejscowione w pewnej odległości od
oczu, a oprawy powinny dawać światło skupione. Umiejscowienie punktów
światła kierunkowego (zazwyczaj na oddzielnym obwodzie elektrycznym) jest
ściśle związane z układem funkcjonalnym przestrzeni - powinno się znaleźć
dokładnie tam, gdzie będą wykonywane konkretne czynności: jeżeli mamy
zwyczaj czytać prasę lub książki siedząc na sofie wówczas wskazane jest
doświetlenie tego miejsca lampą stojącą na podłodze lub stoliczku przy
sofie. W pokoju ucznia konieczna będzie lampka stojąca na biurku,
zapewniająca właściwe warunki do nauki, w łazience lub przy toaletce
kinkiety umieszczone przy lustrze, zapewniające światło o barwie zbliżonej
do światła dziennego, gwarantującej wykonanie starannego makijażu. W
kuchni konieczne będzie doświetlenie światłem kierunkowym blatów
roboczych.
Oświetlenie dekoracyjne.
Jego jedyną funkcją jest kreowanie atmosfery we
wnętrzu, podkreślenie ozdobnych detali i budowanie plastycznego wizerunku
pomieszczenia. Światło ma za zadanie wydobywać ciekawe elementy wnętrza,
podkreślać niejednolitą fakturę i niuanse odcieni zastosowanych
materiałów. Zastosowane w przemyślany i świadomy sposób może zmienić
proporcje i charakter pomieszczenia, podkreślić oryginalne użylenie
kamienia, szlachetny błysk stalowych balustrad, czy niuanse wypiaskowanych
ornamentów na szkle. Nietypowe efekty można uzyskać łącząc barwne światło
dekoracyjne z kolorami ścian, wnęk i tapet - w połączeniu z kolorowymi,
gładkimi powierzchniami da zaskakujące rezultaty oraz wydobędzie i
podkreśli fakturę jasnych materiałów. Światło dekoracyjne burzy monotonię
wnętrza, sprawdzą się tu punktowe oprawy i paski led oraz światłowody,
może być ukryte i odbijać się od płaszczyzny mebli, ścian lub sufitu. Za
pomocą światła dekoracyjnego można zmieniać wizualny odbiór proporcji
pomieszczenia: podświetlenie płaszczyzn horyzontalnych, półek, sufitu
podwieszanego, poziomych witryn daje efekt poszerzenia i obniżenia
wnętrza. Wzmocnienie podziałów wertykalnych poprzez pionowe podświetlenie
kolumn, bocznych wnęk szafek, wykorzystanie lamp dających oświetlenie w
kierunku góra – dół sprawia, ze pomieszczenie wydaje się być wyższe i
przestronniejsze. Oświetlenie dekoracyjne jest niezbędne w dużych
pomieszczeniach, w których kinkiety, podświetlenie wnęk, zaznaczenie
świetlówkami liniowymi krawędzi podłogi i sufitu rozbijają monotonię
przestrzeni salonu, przestronnego holu - we wnętrza otwartych utworzy
płaszczyzny porządkujące wizualnie przestrzeń.
|
